1976 tamamlanan Casa Gilardi, mimariye yaklaşımı ve kullandığı cesur renk paletiyle tanınmış Luis Barragan’ın son konut tasarımı. Meksika’nın Tacubaya adlı kentindeki proje, yol kenarında, uzun ince bir araziye yerleşiyor. Barragan evin mimarisine tam da bu noktadan başlıyor. Tasarımın ilk girdisi sokağa yakınlığıyla onu güçlendirecek olan bir ev tasarlamak.

‘’İnsan her zaman kendini endişe ve korkudan korumak ister. Yaşam alanlarını dinginlik içinde sürdürmek ister…Biz, işlerimizin insan yaşamını yücelten, insanlıktan uzaklaşılan durumlarla, bayağılıkla arasında engel koyan bir yolda ilerlemesini umut ediyoruz. Tasarımlarımız insanlığın problemlerini çözmese de, onları ümitsizlikten uzaklaştıran, insanın hayatını daha bütünsel, güzel ve katlanılabilir hale getirmekte yardımcı olmalı.’’ Luis Barragan’ın tasarım yaklaşımı anlatan en önemli cümlelerden biri.

Casa Gilardi, bir dizi modern konsept etrafında şekillenen, çevre ile kusuruz bir diyalog kuran bir tasarıma sahip. Evin renkleri Meksika kültürünün bir yansıması -tabiki Diego Rivera ve Frida Kalho gibi ünlü ressamlardan esinlenmenin yanında. Bu iki yaklaşımın en belirgin yansıması aslında Casa Gilardi eseri. ‘’Mimari işlerimde renk ve ışık esas önemli nokta oldu. Bunlar aslında birçok konsepte yön veren, bir mekanı yaratırken kullanılan en temel elemanlar.’’ Luis Barragan.

Casa Gilardi’de renk, Barragan’ın diğer işlerine kıyasla, çok daha önemli bir yönlendirici. Evin büyük kütlesi oldukça canlı bir mor. Kullanıcıyı karşılayan bu renk, evin içindeki yolculuğa hazırlıyor. Burada önemli bir noktaya yönlendiriyor eve gireni: süs havuzu bulunan yemek odası.

Evin dışındaki canlı mor burada havuzu bölen ve tavana ulaşan pembe bir duvarlar bir nevi devam ediyor. Bu pemde duvar, mekana yön veriyor; Barragan süs havuzu sakinliği ve tavana kadar yaran cart renkli duvarla bir gerilim yaratıyor mekan içerisinde. Tavandaki açıklıkla duvar ışıkla yıkanarak vurgulanmış.

Yemek odasındaki pembe duvar ve onu saran mavi oda Chucho Reyes adlı ünlü ressamın resimlerinden esinlenilerek oluşturulmuş. Ressamın magentadan turkuaza geniş renk paletiyle yarattığı eserlerden bahsediyor evi anlatırken Barragan. Özellilkle renk değiştiren bir horozun resmedildiği eser. ‘’Chucho innaılmaz bir renk zevkine sahip. Her şeyi güzele ulaşmak için yapıyor…Bunu mekan yaratırken oluşturmak zor. Düzlemler bunu anlamıyor…Her şeyi yerine oturana kadar renkleri deniyorsunuz. Havuzun içinde ki duvarla ilgili size bir sır vereyim: o hiçbir taşıyıcılığı olmayan bir ‘gül’. Suyun içinde kullanıcıya zevk verecek bir parça yalnızca…’’

Casa Gilardi, küçük kentsel mekanında hem sokağa büyük bir katkı sağlıyor hem de samimi bir iç mekan kurguluyor. Küçük fakar güçlü hacim, kendini sokaktan ayırarak hem tamamen koruyor hem de iç mekanı bir avlu etrafında şekillendirerek kendini tamamen dışarı açıyor. Servis mekanlarını oluşturan öndeki hacimler ve diğer arka hacimler bir avlu oluşturarak çözülüyor. Bunun sebeplerinden biri aslında mal sahibinin özel bir isteği: avludaki ağacı korumak. Barragan da bu ağacı ‘resminin’ ayrılmaz bir parçası yapıyor.

Tek giriş, geniş koridor, korkuluksuz bir merdiven ile kurgulanmış Casa Gilardi, duvardaki düzensiz yarıklarıyla dramatik bir etki yaratıyor. Barragan açıklıkların ışığı filtreleyecek ve kontrollü yerleden içeri alacak mimarın istediği etkiyi arttıracak şekillenmesini sağlıyor tasarımında.

Geniş koridorla varılan havulu yemek odasında da aynı etkinin devamını sağlıyor. Böylece tüm mekanı yarattığı açıklıklıklardan aldığı kontrollü doğal ışık ve tavan penceresinin yemek odasında yarattığı etkileyici atmosferle kurgulayabilmiş.

Yemek odası Casa Gilardi’nin merkezi. Zeminin, masif-katı ve akışkan olan arasında sessiz bir geçiş oluşturduğu büyüleyici bir mekan. Su ögesi boyunca düşünülen yemek alanı ona dalan, bölen pembe duvarla bir bütünlük yaratıyor. Bu mekanın kurgulanışı mekanı oluşturan, gün boyu mekanı gün ışığı ile değiştiren geometrinin bir yansıması olarak düşünülmüş. Dışarıyla az bağlantısı olan bu alan, içeride keyifli bir yaşam alanının deneyimlenmesi ve içgözlemsel bir doğanın oluşması imkanını sağlıyor.

Casa Gilardi için ev sahibi geleneksel bir taşıyıcı sistem seçilmesini istemiş: yığma duvar. Bu yığma duvarlar şehrin ızgara sistemine uyan ve bu ızgara sistemi taklit edecek şekilde kendi içinde alt bölümlere ayrılan bir mekan istenmiş. Yığma duvarlar caddeye görüntü verecek şekilde küçük açıklılarla kurgulanmış. Bunun dışında bir de duvardan eksiltilerek bir teras kurgulanmış ikinci katta. Yüksek duvarlarla çevrelenen bu teras, kendini sokaktan duvarlarıyla koruyan bir mekan olarak düşünülmüş.

Tipik Mekika dokusuyla alçı dış kaplama ve tuğla duvar ile oluşturulmuş Casa Gilardi. İçeride kullanılan boya ise çok daha pürüzsüz bir yapıda, burada amaç ışığın ve gölgenin mekanı ele geçirmesini kolaylaştırmak. Böylece istenen mekanlarda göz alıcı bir aydınlık oluşturulabiliyor. Barraga, yine duygusal mimariyle tasarladığı özgün konutla büyük bir katkı sağlıyor mimarlığa.

Kaynak: ”Gilardi House” WikiArquitectura. <https://en.wikiarquitectura.com/building/gilardi-house/>

---