©Perin Ören Öztürker

Gelibolu Kabatepe Simülasyon Merkezi, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Kabatepe Tanıtım Merkezi için açılan bir yarışma sonucu ortaya çıkmış. 2010 yılında tamamlanan proje Peb Mimarlık tarafından tasarlanmış. Ekip müze için tasarımında Çanakkale Savaşları’nın tarihsel önemini ve anısını canlı tutmak amacıyla anıtsal bir yapı kurgusu üzerine yoğunlaşmış.

©Perin Ören Öztürker

Gelibolu Kabatepe Simülasyon Merkezi (Gelibolu Kabatepe Tanıtım Merkezi veya Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi) tamamı toprak altına gömülmüş bir yapı ortaya koyuyor. Ekibin bu yaklaşımla amacı yapıda mezar havası oluşturmakmış. Ekibin tasarladığı ‘mezar’ ortadan bir yarıkla ikiye ayrılmış. Bu yarık, yapının ana omurgasını oluturan iki anıt duvarla oluşturulmuş. Duvarlar yapıya gelen ziyaretçileri sıfır kotundan karşılıyor ve en yaklaşık 9 metre kadar yukarı uzanıyor. Duvarların aynı zamanda Çanakkale Boğazı’nı da sembolize ettiği söyleniyor. Boğazların bir tür kapı olma niteliğinde esinlenerek tasarım, içerisinde kurguladığı açık ve kapalı anma mekanlarına buradan giriş veriyor.

©Perin Ören Öztürker

Açık ve kapalı, anı ve anmaya odaklanmış hacimlerden ve iki anıtsal, kıvrımlarıyla heykeli, plastik duvarlardan oluşan tasarım, ekibe göre Çanakkale için bir çeşit manevi şehitlik yaratıyor. Şehitlik yaklaşımına da anıtlaşarak yeni bir kurgu kazandırıyor. Peb ekibinin amacı, içeride tarihi savaşın anılarından ve kaybedilen şehitlerin anısını onurlandırmadan oluşan kapalı ve ziyaretçiler için manevi boyutta bir deneyim yaratmak.

©Perin Ören Öztürker

Peb Mimarlık’ın Gelibolu Kabatepe Simülasyon Merkezi için tasarım kurgusunu iki karşıt düşünce şekillendirmiş: savaş ve barış. İki anıtsal duvar birbirine zıt kıvrımlarıyla bu iki düşünceyi de çakıştıran ögeler aslında. Binaya girerken solda kalan duvar barış temalı düz beyaz duvar. Bu barış duvarı, ziyaretçiyi karşılayan öge.

Yapının giriş noktasında başka beyaz öge de dikkat çekiyor. Bu, üç beyaz sütundan oluşan bir çeşit heykel. Türk askerinin inanç, cesaret ve vatan sevgisini temsil eden beyaz öge, barış duvarı gibi sadelik ve dinginliğini temsil ediyor. Beyaz duvar ve heykelin bu yaklaşımla tasarımının amacı, Çanakkale’de ölümün sessizliğini ve yalnızlığını anlatmak.

©Perin Ören Öztürker

Girişte görülen koyu renkli duvar da savaş temalı olan duvar. Bu duvar, şehitliğe (ek olarak işgal, ölüm, sömürü, şiddet, çatışma kavramlarına) vurgu yapıyor. Koyu renkli kıvrımlı duvar aynı zamanda anma platformu olarak tasarlanmış olan yapının açık hava müzesi kısmının çeperini oluşturuyor. Yapının açık hava müzesi, ekibe göre “sömürgecilik anlayışının sonucu olarak ortaya çıkan bu işgale karşı savaşırken şehadet mertebesine eren Mehmetçiğin ruhlarını” temsil ediyormuş. Yapı kurgusu ve tasarımıyla Çanakkale’ye hem yeni bir anıt hem de kentsel bir odak kazandırmış.

©Perin Ören Öztürker

Bir anma platformu olarak Gelibolu Kabatepe Simülasyon Merkezi, savaşın şiddetini gülleler ve mermileri sembolize edecek ögelerle temsil etmeyi hedefliyor. Bunun için kurşun deliklerini anımsatması amacıyla tavanda çeşitli boyutlarda yuvarlaklar düşünülmüş. Aynı zamanda yapının açıklıklarını oluşturan bu delikler, gündüz içeri ışığın sızmasını ve böylece içerinin mistik bir havaya bürünmesini sağlıyor. Açıklıklar gece ise dışarıya ışık veriyor ve böylece zemin üstünden görülen yapının altta barındırdığı manevi şehitliğe ruhani bir atmosfer sağlıyor.

Yapı içerisinde bir de simülasyon merkezi bulunduruyor. Yapıya gelen ziyaretçiler anıtsal duvarların arasından köprüyle geçerek buraya ulaşıyorlar. Merkezde amaç ziyaretçilere, savaşın öncesi, savaş sırası ve savaş sonrasında yaşananları anlatmak. Buradan sonra ziyaretçiler, yürüyen rampalarla ve asansörlerle sergi alanları ve kafeteryaya çıkabiliyor.