©Cemal Emden

2016 yılında İzmir Bademli’de tamamlanmış olan Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi, Haluk ve Derya Angelos çifti için Han Tümertekin tarafından tasarlanmış. Tesisin amacı geleneksel yöntemlerle zeytinyağı üreten bir tesis olmak. Yapıda mimari kararları etkileyen en önemli etkenler de dolayısıyla ‘zeytinyağının geleneksel üretim süreci’ etrafında toplanmış.

©Cemal Emden

Ege Denizi’nin kıyısında, İzmir’in kuzeyinde 250.000 metrekarelik bir alanda zeytin ağaçlarının ortasında konumlandırılmış kompleksin içinde üretim tesisi, konuk evi ve satış dükkanı yer alıyor. Tipik Ege peyzajına sahip arazisinde, deniz manzarası, zeytin ağacı ve taş yapı birlikteliğini oldukça etkili bir dilde kurgulamış Mimarlar ve Han Tümertekin ofisi. Tasarım stratejisini anlatırken de şu soruyu soruyor Han Tümertekin: ‘’Endüstriyel bir bina peyzajla nasıl demirlenir?’’.

©Cemal Emden

Türk mimarisinin esaslarından da izler görebileceğimiz Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi’nde, müşterilerin isteği üzerine, pompa kullanılmadan yağ elde etme fikriyle yola çıkıldı. Bu nedenle zeytinlerin üretim aşamasının en başında aynı yerde preslenmesi gerekiyordu. Üretim sürecinde zeytinlerin kendi ağırlıklarıyla kayıp daha aşağı bir kotta toplanması ve üretim sürecinin sonunda şişelenmiş olan zeytinyağlarının kamyonlarla kolayca alanı terk etmesi senaryosuna uygun topografyayı oluşturmak istedi Han Tümertekin ve ekibi. Senaryoya hizmet edecek ve güçlü kesitsel ilişkiler kuracak bu yeni topoğrafya yapımında mevcut bitki örtüsüne ve zeytin ağaçlarına zarar vermeyecek bir konum seçilmiş.

©Cemal Emden

Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi genel olarak taş ile dodurulmuş çelik bir çerçeveden meydana geliyor. Çıplak beton, galvanizli çelik ve doğal taşın kullanıldığı tesiste bu malzemelerin seçilme nedeni binayı bakım gerektirmeyen bir hale getirmek ve yerli üretimden malzemeler sağlayabilmek. Çelik dışında her materyal lokal olarak temin edilmiş.

Bunun yanında yapımda emeği geçecek kişilerin yerel insan gücünden olması hedeflenmiş. Burada asıl amaç bu bölgedeki işçilerin endüstrileşmiş yapım teknik yeteneklerini arttırmak. Bahsettiğimiz bu iki yaklaşım tasarımın süreciyle birlikte sürdürebilir olmasını sağlayan önemli kararlar.

©Cemal Emden

Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi’nde yapıların tümünü planlarken oluşturulan vaziyet planında amaç alana yaklaşımdan itibaren kademeli olarak kamusaldan özele dönen bir şema ortaya çıkarmak olmuş. Kamusal alan olarak dükkan; özel alan olarak da konuk evi barındıran projede, üretim tesisinin ise bu iki alanın ortasındaki yarı kamusal yarı özel bir alan olarak nitelendirildiği söylenebilir.

©Cemal Emden

Farklı açık, yarı açık alanlar yaratan Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi’nde, strüktür bu alanların etrafında şekillendirilmiş ve gerekli olan gölgeleme ve iklimsel konfora katkı sağlayacak öge olarak eğimli çatılar kullanılmış. İçerideki tüm fonksiyonlar bahsedilen bu bakır çatı sistemi ile örtülmüş.

©Cemal Emden

Mimarlar ve Han tümertekin imzalı proje aynı zamanda AB Çağdaş Mimarlık Ödülü olarak bilinen 2017 Mies van der Rohe Ödülü‘nde ön seçim listesine giren 40 proje arasına girmiştir.