Expo 67 fuarı için Kanadalı mimar Moshe Safdie tarafından Kanada Pavyonu olarak tasarlanan Habitat 67, fuarın en önemli eserlerinden biri haline gelmiştir. Dünya mimarlık tarihi için oldukça önemli bir kent simgesi olarak kabul edilen Habitat 67, Kanada’daki en bilindik yapılardan biridir.

Kalabalık şehirler için yaşam kalitesi yüksek evler üretme fikri ile ortaya çıkan Moshe Safdie, Habitat 67’yi bu kentsel problem için bir çözüm olarak denemiştir. Safdie prefabrike modüler birimler kullanarak konut masraflarını olabildiğince indirgemeye ve yeni bir ev tipolojisi yaratmaya çalışmıştır. Safdie’nin yarattığı yeni tipoloji, şehir dışında bulunan daha geniş evlerin yaşam kalitesine şehrin merkezine getirmeyi amaçlamaktadır.

©Jake Doskow

Moshe Safdie, 1961 yılında McGill Üniversitesi’nde yazdığı “3 Boyutlu Modüler Yapı Sistemi” tezindeki fikirlerden yola çıkarak Habitat 67’yi tasarlamıştır. Safdie, tezindeki orijinal fikirlerin üzerine alışveriş merkezleri, bir okul ve 1000 ev birimine sahip bir imar planı da ekleyerek, mezun olduktan 2 yıl sonra projesini Expo 67’ye teslim etmiştir. Safdie’nin şeması Kanada Hükümeti tarafından kabul edilmiş ancak konut sayısı 158’e indirilmiştir.

© Gergely Vass – Wikimedia Commons

Habitat 67, 354 birbirinin aynısı tamamen prefabrike yöntemler kullanılarak üretilmiş modülden oluşmaktadır. Bu modüller farklı kombinasyonlarla, bir yığın oluşturacak şekilde yerleştirilmiş ve çelik halatlar ile birbirlerine bağlanmışlardır. Her bir daire şekil ve büyüklük açısından farklılık gösterebilmektedir. Her bir birime giriş yaya caddeleri ve köprüler aracılığıyla sağlanmaktadır. Aynı zamanda yapının içerisinde 3 adet ana sirkülasyon çekirdeği bulunmaktadır.

Yapıyı oluşturan prefabrike sistemler sahada inşa edilmiştir. Birimleri oluşturan temel modüler kafes, kalıba dökülerek üretilmiştir. Daha sonra, bu beton kutuya elektrik ve mekanik tesisat, yalıtım ve pencereler eklenmiştir. Son olarak da, mutfak ve ıslak hacimler birimin içine yerleştirilerek daire son haline getirilmiş ve bir vinç yardımı ile kaldırılarak Habitat üzerindeki yerine yerleştirilmiştir.

©ethel-baraona.tumblr.com

Habitat’ın inşasında prefabrike sistemlerin kullanılmasının nedeni yapım maliyetini düşürmektir. Daha az paralar harcanarak üretilen birimler, ekonomik ve yaşanabilir evler yaratılmasını sağlamaktadır. Ancak, ne yazık ki, projenin ölçeği Kanada Hükümeti tarafından küçültüldüğü için, masraflar beklenenden çok daha fazla olmuştur. Bu nedenle Safdie istediği ekonomik toplu konut projesini gerçekleştirmeyi başaramamış olsa da, Habitat 67 konut projeleri için devrimsel niteliğini korumaktadır.

Planlar / ©studio3postindustrial.wordpress.com

Safdie, ‘beton kutuları’ farklı geometrik biçimlerde yerleştirerek, geleneksel dikey olarak yükselen binalara aykırı bir mimari dil üretmiştir. Bu sayede, her bir dairenin çatısı bir başka daire için bahçe görevi görmektedir. Ayrıca, her bir dairenin için temiz hava sirkülasyonu sağlanabilmiş, ve her daire doğal yollardan ışık alabilmiştir. Bu özellikler, 12 katlı herhangi bir binada görülemeyecek özelliklerdir ve ev içerisindeki yaşamın kalitesini doğrudan arttırmaktadır.

© (2001) Canadian Architecture Collection, McGill University

Habitat 67, dünya üzerinde pek çok mimarı etkisi altına almıştır. Expo 67’yi takip eden fuarlarda pek çok habitat üretilmiştir. Tasarlanan çoğu habitat, fuar bittikten sonra demonte edilse de, Habitat 67 Expo 67 bittikten sonra yıkılmamıştır ve hala içerisinde yaşam bulunmaktadır. Eyfel Kulesi ve Kristal Saray gibi, Habitat 67’de inşa edildiği fuarın ötesine geçerek, kendi çağının en önemli örneklerinden biri olarak ayakta kalmayı başarmıştır.