Gerrit Rietveld tarafından 1920’lerde yapılan Rietveld Schröder Evi, modernizmin dönüm noktalarından biri olarak sayılır. 20. yüzyıl rasyonel mimari akımlarından De Stijl’e uygun olarak tasarlanmış Shröder Evi, döneminin tasarım sorularına yenilikçi çözümler getirmesiyle bugün bile mimar ve iç mimarları etkilemeye devam ediyor.

© tinadhillon.com

Rietveld Schröder Evi, ana renk kullanımı ve saf düşüceyi esas alan De Stijl akımına tamamıyla uygun olarak tasarlanmış tek yapı. Schröder Evi’ne baktığımızda aklımıza Mondrian komposizyonlarının gelmesinin sebebi de iki sanatçının aynı akımı temsilen eserler vermiş olmasıdır.

De Stijl: 1917’de Hollanda’da ortaya çıkmış; soyutlama, geometri, kesinlik, sanatsal sadeliği yakalama çabası gibi kavramları ve beyaz, sarı, kırmızı, yeşil, mavi, siyah, gri ana renklerinin -bu akımda gri ana renk olarak ele alınıyor- kullanımını esas almış olan akım.

© Wikimedia Commons

Rietveld Schröder Evi’nin taşıyıcısını betonarme döşeme ve çelik profiller oluşturuyor. Bunun dışında duvarlar, tuğla ve sıva, kapılar, pencere doğramaları ve zemin döşemesi ahşap. Evin içine baktığımızda yalnızca yatak odalarının bulunduğu  üst katta, kalıcı bir iç duvar göremeyiz. İç mekanda esnekliği esas almış olan yapının farklı odaları, taşınabilir ayırıcılarla birbirinden ayrılır. Alt katta ise, yine şekli değiştirilebilir mutfak, oturma odası ve yemek odası bulunuyor. Bu esnekliğin bozulduğu tek alan ise merdiveni saran duvarlar. Bunun da komik bir sebebi var; yapının aslında yerleşime izin verilmeyen üst katta olan yaşamı biraz gizlemek.

İç Mekan / © Wikimedia Commons

Yukardaki odaların taşınabilir ayırıcıları, gün içinde ortadan kaldırılıp tek büyük bir mekan elde edilmesi ve akşamları da kapanıp özel alan olan yatak odalarını oluşturması düşünülerek tasarlanmış. De Stijl akımının bir parçası olan ana renk kullanımı Schröder Evi’nde aynı zamanda farklı fonksiyonları belirtmek için bir araç. Bunun en belirgin örneği siyah olan giriş kapısı.

© Wikimedia Commons

Schröder Evi’nde erken 20. yüzyıl mimarisinde az rastlanan bir özelliği de inceleyebiliyoruz. Bu da evin iç dekorasyonunu oluşturan mobilyaların da evin hangi mimari anlayışla yapıldığını yansıtması. Rietvelt’in tasarımı olan koltuk da bunun örneklerinden. Yapıldıktan sonra kullanışlı olmadığı anlaşılsa da Rietvelt’in temsilcisi olduğu De Stijl akımının prensiplerine uygun olarak tasarlanmış.

© Ana Lisa Alperovich for Inhabitat

İncelenebilecek detaylardan bir başkası ise resimde görebileceğiniz köşe penceresi. Rietveld, Rietveld Schröder Evi’nin konumundan dolayı sahip olduğu manzaraların çerçevelenmeye değer olduğunu düşünmüş. Bunun için özellikle köşelerde yalnıca bu eve özgü dokunuşları var Rietveld’in.

Bu pencerenin köşeyi oluşturan iki kolu da açılabiliyor, bu da köşeye bir doğrama denk gelmemesini gerektiriyor ve sağladığı şey ise görünen manzaranın doğramayla kesintiye uğramaması. Aynı zamanda pencelerin hepsi, De Stijl’in keşisen düzlemler ile ilgili katı prensibine dayanarak, duvara dik konuma gelecek şekilde menteşelenmiş.

Rietvelt Koltuğu

20. yüzyıl mimarisinde ilk kez görülen bir özellik olarak da binanın fonksiyonel kısmı binanın genel estetik öğelerinden biri haline gelmiş olan sarı putrel demiri. Yukarıdaki resimde gözlemleyebileceğiniz rengiyle ona çıkan bu eleman, binanın taşıyıcısının bir parçası olması için kullanılmış. Aynı zamanda rengiyle yapının komposizyonunu tamamlayan estetiksel bir öge olmuş.